Bina Güvenliği Hakkında Merak Edilenler: 5 Soru 5 Yanıt

İstanbul’da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki deprem, yapı güvenliğine dair kaygıları yeniden gündeme taşıdı. Pek çok kişi, yaşadığı binanın güvenliğini sorgularken, bazı yapısal unsurlar özellikle dikkat çekiyor. İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ercan Yüksel, bu konularla ilgili değerlendirmelerde bulundu.

1. Bitişik Nizam Yapılar Dayanıklılığı Etkiler mi?

Binaların bitişik olarak inşa edilmesi, dayanıklılığı olumsuz etkileyebilir. Çünkü binalar mühendislik açısından birbirinden bağımsız olarak tasarlanmalıdır. Deprem sırasında yapılar belirli ölçülerde yatay hareket eder. Bitişik yapılar bu harekete yeterince izin vermezse, çarpışmalar ve yapısal hasarlar meydana gelebilir. Özellikle farklı zamanlarda yapılmış ve döşeme seviyeleri aynı olmayan binalar arasında çarpışma riski artar.

2. En Riskli Bölgeler Neresi?

Bitişik nizamda inşa edilmiş blokların uç bölümleri daha risklidir. Çünkü bu bölgeler deprem esnasında daha fazla hareket eder ve desteklenmeyen kenar yapılar daha kolay zarar görebilir. Orta kısımlar ise komşu yapılarla daha fazla yük paylaşımı yapabildiği için nispeten daha dayanıklı olabilir.

3. Binalar Arasında Ne Kadar Mesafe Olmalı?

Binalar arasında bırakılması gereken mesafe, her binanın öngörülen yatay hareket kapasitesine göre belirlenmelidir. Bu da bina projelerinde yapılan hesaplara dayanır. Her yapının depremde ne kadar öteleme yapabileceği dikkate alınmalı ve yeterli mesafe bırakılmalıdır.

4. Kolonlar Görünmüyorsa Bu Sorun mu?

Binalarda kolonlar her zaman gözle görülür şekilde olmayabilir. Bazı durumlarda kolonlar duvarla aynı hizada inşa edilir. Bu durumda, kolonun yerini anlamak için metal dedektör gibi cihazlar kullanılabilir. Bu yöntemle kolon donatılarının varlığı tespit edilebilir. Komşu daireyle farklı uygulamalar yapılmışsa, bu tek başına bir sorun teşkil etmez.

5. Hangi Çatlaklar Dikkatle İncelenmeli?

Özellikle kolon, kiriş ve birleşim noktalarında meydana gelen çatlaklar dikkatle değerlendirilmelidir. Bu çatlaklar yapının taşıyıcı sisteminde bir sorun olabileceğinin göstergesidir. Kirişlerin uçlarındaki hasarlar, özellikle deprem kaynaklı yükler nedeniyle oluşmuş olabilir ve profesyonel bir incelemeyle değerlendirilmelidir.